NANSEN onderzoekt al enkele jaren de effectiviteit van de toegang tot internationale bescherming voor personen die in administratieve detentie zitten.
In januari 2024 organiseerde NANSEN een intervisie over dit thema. Op basis van de theoretische inhoud die toen door advocaat Tristan WIBAULT werd gepresenteerd, biedt NANSEN een gedetailleerde juridische studie aan die alle aspecten van het thema behandelt. Deze studie wordt gestaafd door de bevindingen van NANSEN in de praktijk (voornamelijk in het kader van structurele bezoeken aan het administratieve detentiecentrum “Caricole”). Zo heeft NANSEN sinds eind 2023 twaalf dossiers (elf individuen en één gezin) van verzoeken om internationale bescherming aan de grens in detail geanalyseerd. In alle onderzochte dossiers werden de betrokken personen in administratieve detentie geplaatst aan de grens, hetzij in het transitcentrum “Caricole”, hetzij in een woonunit voor gezinnen met minderjarige kinderen in een onregelmatige situatie, ook wel een “gezinswoning” genoemd.
Deze NANSEN Note bestaat uit zeven delen die zijn opgebouwd rond twee verschillende procedurele aspecten: enerzijds de administratieve detentie die verband houdt met de weigering van toegang tot het grondgebied en anderzijds de procedure voor internationale bescherming. De gekozen structuur weerspiegelt het traject van een persoon die zich aan de grens meldt, daar wordt vastgehouden en een verzoek om internationale bescherming indient. De nota behandelt dus:
- de weigering van toegang tot het grondgebied,
- het indienen van het verzoek om internationale bescherming,
- de administratieve detentie van de betrokken personen,
- het beroep bij een onderzoeksrechter,
- de internationale beschermingsprocedure aan de grens,
- en ten slotte de toegang tot het grondgebied.
In deze Note wordt het Belgische recht zoals dat momenteel van kracht is, uiteengezet. Het toepasselijke recht zal echter worden gewijzigd zodra de instrumenten die in april 2024 in het kader van het Europees Pact inzake Asiel en Migratie zijn aangenomen, van toepassing worden, namelijk vanaf 26 juni 2026. Om die reden zijn in de Note, waar mogelijk, de relevante bepalingen van deze instrumenten opgenomen.
Twee andere NANSEN-publicaties over dit thema verschijnen tegelijk met deze Note. Het gaat om:
- De NANSEN Note 2025-2, “Effectivité des recours contre une décision de refoulement”, die hier beschikbaar is (in het Frans).
- En het NANSEN-profiel 2025-1, “Homme sierra léonais perçu comme gay refoulé vers la Gambie”, dat hier beschikbaar is (in het Frans).